काठमाडौं, वैशाख ११ । राष्ट्रिय जनगणना २०२१ को तथ्यांकले नेपालमा सहरी जनसंख्या ६६.२ प्रतिशत पुगेको देखाएको छ ।
केन्द्रीय तथ्याङ्क कार्यालयले आइतबार नगरपालिका र गाउँपालिका तहको तथ्याङ्क सार्वजनिक गर्दै नेपालमा सहरी जनसंख्या १९ करोड २९ लाखभन्दा अलि बढी र ग्रामीण जनसंख्या ९ करोड ८६ लाखभन्दा बढी रहेको बताएको छ ।
राष्ट्रिय जनगणना २०११ अनुसार देशको सहरी जनसंख्या १७.१ प्रतिशत मात्रै थियो । भौगोलिक क्षेत्रअनुसार पहाडी क्षेत्रमा सहरी जनसंख्या ३५.६ प्रतिशत छ भने ग्रामीण जनसंख्या ६४.४ प्रतिशत छ ।
त्यसैगरी पहाडी क्षेत्रका ६३.३ प्रतिशत जनता नगरपालिकामा र ३६.७ प्रतिशत पहाडी क्षेत्रका गाउँपालिकामा बसोबास गर्छन् । तराई क्षेत्रमा ७१.८ प्रतिशत सहरवासी छन् भने २८.२ प्रतिशत जनता ग्रामीण क्षेत्रमा छन् ।
जनगणना अवधिमा औसत जनसंख्या वृद्धि दर अघिल्लो जनगणनाको १.३५ प्रतिशतको तुलनामा प्रतिवर्ष ०.९२ प्रतिशत रहेको छ। नगरपालिकाको औसत वार्षिक जनसंख्या वृद्धि १.३६ प्रतिशत रहेकोमा यस जनगणनामा गाउँपालिकाको औसत वार्षिक जनसंख्या वृद्धि ०.११ प्रतिशत रहेको छ ।
२०२१ को जनगणना अनुसार जनसंख्याको घनत्व १९८ प्रति वर्ग किलोमिटर रहेको छ जुन २०११ मा १८० प्रति वर्ग किलोमिटर थियो। नगरपालिकामा जनघनत्व प्रति वर्गकिलोमिटर ३७३ रहेको छ भने २०२१ मा गाउँपालिकामा १०५ प्रति वर्ग किलोमिटर रहेको छ ।
नेपालमा बसोबास गर्ने ६,६६,९३७ घरपरिवारमध्ये ४,४७९,६६२ परिवार नगरपालिकामा र बाँकी गाउँपालिकामा बसोबास गर्ने २०२१ को जनगणनाले देखाएको छ।
नेपालमा प्रति परिवार औसत सदस्य संख्या कूल ४.३७ छ। नगरपालिकाको हिसाबले हेर्दा औसत परिवार सदस्य संख्या प्रति परिवार ४.३१ र गाउँपालिकामा प्रति परिवार ४.५१ रहेको छ ।
भौगोलिक हिसाबले हिमाली नगरपालिकामा प्रति परिवार औसत सदस्य संख्या ४.२३, पहाडी नगरपालिकामा ३.९० र तराई नगरपालिकामा ४.६३ रहेको छ ।
त्यसैगरी हिमाली क्षेत्रका गाउँपालिकामा प्रति परिवार औसत सदस्य ४.३८, पहाडी क्षेत्रमा ४.१४ र तराईमा ४.९९ रहेको छ । २०२१ को जनगणनामा दर्ता भएका ६,६६,९३७ परिवारमध्ये ६८.५ प्रतिशत परिवारमा पुरुष प्रमुख थिए भने ३१.५ प्रतिशत महिला प्रमुख थिए।
नगरपालिकाको हिसाबले हेर्दा नगरपालिकाका ६७.२ प्रतिशत परिवारमा पुरुष प्रमुख रहेका छन् भने ३२.८ प्रतिशतमा महिला प्रमुख रहेका छन् । त्यसैगरी, गाउँपालिकाका ७१.१ प्रतिशत परिवारमा पुरुष प्रमुख रहेका छन् भने २८.९ प्रतिशत परिवारमा महिला प्रमुख रहेका छन् ।
