काठमाडौँ, कार्तिक २२ । महिनावारीको समयमा पीडा धेरैजसो महिलाहरुको समस्या हो यो। प्रायजसोलाई महिनावारीको चक्र सुरु हुने केही दिनअघिबाटै समस्या सुरु हुन्छ। प्रिमेनष्ट्रल सिण्ड्रोम (पिएमएस) भनिने यो अवस्थाका केही लक्षण निम्न छन् :
डण्डीफोर आउनु, सुन्निने, थकान, ढाड दुख्ने, स्तन दुख्ने, टाउको दुख्ने, कब्जियत, झाडापखाला, खाना नरुच्ने, डिप्रेसन, चिडचिडाहट, ध्यान केन्द्रित गर्न गा-हो हुने, तनाव र अनिद्रा हुनेजस्ता समस्या हुन्छ।
प्रायजसो युवतीहरुमा महिनावारीको चक्र आउनुभन्दा १ देखि २ हप्ताअघि देखि नै पिएमएसका संकेतहरु देखिन थाल्छन्।
किन हुन्छ पिएमएस?
महिनावारीको चक्र अगाडिदेखि नै विभिन्न समस्या देखिने खास कारण डाक्टरहरुले पनि भन्न सकेका छैनन्। तर, प्रायको के विश्वास छ भने हर्मोनमा आएको गडबडीका कारण यसो भएको हो। महिनावारीपछि महिलामा हुने एस्ट्रोजेन र प्रोजेस्टेरोन हर्मोन शरीरमा वृद्धि हुन्छ। तर, महिनावारी सुरु हुने एक साताअघि यी हर्मोन घट्न थाल्छन्। यहीकारण पिएमएसका लक्षण सुरु हुन्छन्।
के खानुहुन्छ, के खानुहुँदैन?
पिएमसका लक्षण सबैमा देखिँदैंनन्। यसबाट उत्पन्न हुने समस्याबाट आराम पाउन सन्तुलित भोजन खानुपर्छ, ताजा फलफूल तथा तरकारीमा जोड दिनुपर्छ। चिप्स तथा क्र्याकरजस्ता तयारी खाद्यपदार्थबाट टाढै बस्नुपर्छ। यसका साथै खानामा नुनको मात्रा कम गर्ने र पानी बढी खानुपर्छ।
यस्तै, क्याफिनयुक्त खाद्यपदार्थहरु चिया, कफि बढी खानुहुन्न भने निद्रा पु¥याउँने गरी सुत्नुपर्छ। यथेष्ठ मात्रामा क्याल्सियम पाइने पदार्थ खानुपर्छ र दैनिक रुपमा मल्टिभिटामिनले फाइदा पु¥याउँछ। तनाव शान्त पार्न गरिने ध्यान र दैनिक शारीरिक अभ्यासले युवतीहरुलाई सहयोग गर्छ। तर, ब्रुफेनजस्ता औषधिले टाउको तथा ढाड दुखाई निको पार्ने भएपनि पीडा बढ्दै गएमा डाक्टरको सहायता लिनुपर्छ।
किन पेट दुख्ने समस्या हुन्छ?
महिनावारीको केही दिनअघि युवतीहरुमा पेट बाउँडिने (क्र्याम्प) समस्या देखिन्छ। शरीरले उत्पादन गर्ने प्रोष्टाग्लाडिन्ज नामक रसायन उत्पादन गर्दा यस्तो हुन्छ, जसले पाठेघरको मांशपेसीलाई संकुचित बनाउँछ। यस्ता समस्या केही दिनमै हराउँछ। यस्तै, शारीरिक अभ्यासले पनि आराम मिल्छ। शारीरिक अभ्यासका क्रममा शरीरमा इन्डोर्फिन नामक रसायन उत्पादन हुन्छ, जसले शरीरलाई आराम दिन्छ। तातो पानीले सेक्दा पनि आराम हुन्छ।
