नयाँदिल्ली, मंसिर ३ । भारतको राजधानी नयाँदिल्लीले बढ्दो विषाक्त धुवाँका कारण सोमबारदेखि अर्को सूचना नहुँदासम्म विद्यालयहरुलाई अनलाइन कक्षामा रुपान्तरण गरेको छ । यो विशाल महानगरको स्वास्थ्य संकट कम गर्ने पछिल्लो प्रयास हो ।
आइतबार साँझ विश्व स्वास्थ्य संगठनले सिफारिस गरेको दैनिक अधिकतम मात्राभन्दा ५७ गुणा बढी पीएम २.५ प्रदूषकहरु (फोक्सोमार्फत रक्त प्रवाहमा प्रवेश गर्ने खतरनाक क्यान्सर–कारक सूक्ष्म कणहरु) रेकर्ड गरिएको थियो ।
सोमबार बिहान यी मात्राहरु चेतावनी सीमाभन्दा करिब ३९ गुणा माथि थिए र सहर बाक्लो खैरो र पीडादायक धुवाँले ढाकिएको थियो । यो सहर प्रत्येक वर्ष पीडादायक धुवाँले ढाकिने गर्दछ । विशेष गरी छिमेकी क्षेत्रहरुमा किसानहरुले जोत्नका लागि आफ्नो खेतहरु सफा गर्न पराल जलाउने, साथै कारखाना र सवारी साधनको धुवाँलाई दोष दिइन्छ ।
हावाको गुणस्तर ‘अझ बिग्रनबाट रोक्ने प्रयासमा’ सहरका अधिकारीहरुले यी प्रतिबन्धहरु लगाएका हुन् । अधिकारीहरुले बच्चाहरुलाई घरमै राखेर सवारी साधनको चाप उल्लेख्य रुपमा घटाउन सकिने आशा राखेका छन् ।
“कक्षा १० र १२ बाहेक सबै विद्यार्थीका लागि भौतिक कक्षाहरु बन्द गरिनेछ”, एउटै नाम प्रयोग गर्ने मुख्यमन्त्री आतिशीले आइतबार राति जारी गरेको विज्ञप्तिमा भनिएको छ । प्राथमिक विद्यालयहरुलाई बिहीबार व्यक्तिगत कक्षाहरु बन्द गर्न आदेश दिइएको थियो । सोमबार डिजेल सञ्चालित ट्रकहरु र निर्माण कार्य सीमित गर्ने लगायत थप प्रतिबन्धहरु लगाइएको छ ।
सरकारले बालबालिका र वृद्धवृद्धाका साथै फोक्सो वा मुटुको समस्या भएका व्यक्तिहरुलाई ‘सकेसम्म घरभित्रै बस्न’ आग्रह गरेको छ । सहरका धेरैले एयर फिल्टर किन्न सक्दैनन् । उनीहरुसँग हजारौँ समयभन्दा अघि नै मृत्यु हुने कारण मानिएको दुर्गन्धित हावाबाट प्रभावकारी रुपमा जोगिन सक्ने घरहरु पनि छैनन् ।
तीन करोडभन्दा बढी मानिस बस्ने नयाँदिल्ली र यसको वरिपरिको महानगरीय क्षेत्र हिउँदमा वायु प्रदूषणको विश्व र्याकिङमा लगातार शीर्ष स्थानमा रहन्छ । चिसो तापक्रम र सुस्त गतिको हावाले हरेक हिउँद मध्य अक्टोबरदेखि कम्तीमा जनवरीसम्म घातक प्रदूषकहरुलाई समातेर स्थिति झन् खराब बनाउँछ ।
भारतको सर्वोच्च अदालतले गत महिना स्वच्छ हावा मौलिक मानव अधिकार भएको फैसला गर्दै केन्द्र सरकार र राज्यस्तरका अधिकारीहरु दुवैलाई कारबाही गर्न आदेश दिएको थियो । – एएफपी
