काठमाडौं, मंसिर १५ । आज विश्व एड्स दिवस नेपालमा पनि विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाइँदैछ । हरेक वर्ष डिसेम्बर १ मा मनाइने यस वर्षको विश्व एड्स दिवसको नारा ‘एड्स अन्त्य गर्न, समुदायले नेतृत्व गरौं’ रहेको छ ।
३५औँ विश्व एड्स दिवसको अवसरमा नेपाल सरकारले विभिन्न सचेतनामूलक कार्यक्रम आयोजना गरेको छ ।
यस वर्षको विश्व एड्स दिवसको नाराको मुख्य उद्देश्य समुदायहरूलाई नेतृत्व प्रदान गर्ने र विश्वव्यापी रूपमा एड्स अन्त्य गर्नमा संलग्न गराउनु रहेको छ। अर्को शब्दमा भन्नुपर्दा, यस वर्षको विश्व एड्स दिवसको नाराले विगतका वर्षहरूमा देखिएको एचआइभी/एड्स सङ्क्रमण र मृत्युको डरलाग्दो दरलाई ध्यानमा राख्दै सन् २०३० सम्ममा एड्स अन्त्य गर्न सम्पूर्ण समुदायलाई अघि बढाउने सन्देश दिएको छ ।
विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्लुएचओ)का अनुसार सन् २०२२ को अन्त्यसम्ममा विश्वभर ३९ करोड मानिस एचआइभी सङ्क्रमित छन् । तीमध्ये ३७.७ मिलियन १५ वर्षभन्दा माथिका वयस्क छन् भने १३ लाख नयाँ संक्रमित छन्। तीमध्ये करिब २ करोड ९० लाखले एड्सको उपचार सुविधा पाएका छन् भने ६ लाख ३० हजारको एड्स सम्बन्धी स्वास्थ्य समस्याबाट मृत्यु भएको छ, जसमध्ये १ लाख ५० हजार बालबालिका जन्मजात संक्रमित भएका छन् भने १४ वर्षसम्मका बालबालिकाको एचआईभीबाट मृत्यु भएको छ ।
स्वास्थ्य सेवा विभागको २०२०/२१ को प्रतिवेदन अनुसार ३१ हजारभन्दा बढी बालबालिका र १४ वर्षमुनिका १३ सयभन्दा बढी बालबालिका एचआइभी सङ्क्रमित रहेको अनुमान छ ।
नेपालमा सबैभन्दा बढी संक्रमित १५ देखि ४९ वर्ष उमेर समुहका करिब ७२ प्रतिशत रहेको पाइएको छ । नेपालमा १५ देखि ४९ वर्ष उमेर समूहका ०.१२ प्रतिशत नयाँ र पुराना एचआईभी संक्रमित छन् । सुदूरपश्चिममा ३ वर्षमा एचआइभी संक्रमित २ सय २६ जनाको मृत्यु भएको छ । एचआईभी/एड्स भएका १९,००० भन्दा बढी मानिसहरूले एन्टिरेट्रोभाइरल औषधि खाइरहेका छन्। २०२०/२१ मा, नेपालमा यौन रोगका बिरामीहरूको संख्या १२,००० भन्दा बढी थियो, जबकि झन्डै ३४,००० एचआईभी/एड्स पीडितहरूले एन्टिरेट्रोभाइरल थेरापी लिइरहेका छन्।
मानव प्रतिरक्षा प्रणालीलाई नष्ट गर्ने भाइरस (ह्युमन इम्युनोडेफिशियन्सी भाइरस) कुनै पनि माध्यमबाट शरीरमा प्रवेश गरेमा रगतमा यसको वृद्धि र विकास एचआईभी संक्रमण हो। एचआईभीले मानव शरीरको रोगसँग लड्ने क्षमतालाई कमजोर पारेपछि, एड्स एउटा यस्तो अवस्था हो जसमा कुनै पनि रोगले आक्रमण गरी बिरामीलाई बिरामी बनाउन सक्छ।
