काठमाडौं, भदौ ७ । वर्षा नहुँदा उखुको उत्पादन घटेका कारण भारतले ७ वर्षयता पहिलो पटक चिनीको निर्यातमा पूर्ण प्रतिबन्ध लगाउने भएको छ ।
भारतले अक्टोबरदेखि सुरु हुने आगामी सिजनमा चिनी निर्यात गर्न मिलहरुलाई प्रतिबन्ध लगाउने तयारी गरेको ३ जना सरकारी अधिकारीहरुलाई उधृत गर्दै रोयटर्सले लेखेको छ ।भारतको पहिलो प्राथमिकता स्थानीय बजारमा चिनीको आवश्यकताहरु पूरा गर्ने र अतिरिक्त उखुबाट इथानोल उत्पादन गर्ने रहेको एक भारतीय अधिकारीले बताएका छन् ।
आगामी सिजनको लागि निर्यात कोटाका लागि छुट्याउने पर्याप्त चिनी भारतसँग नभएको पनि उनले बताए । विश्व बजारमा भारतको अनुपस्थितिले न्यूयोर्क र लन्डनमा बेन्चमार्क मूल्यहरु बढाउने सम्भावना देखिएको छ । नेपालमा पनि आन्तरिक उत्पादनले मात्र माग धान्न नसक्ने भएकाले भारतबाट चिनी आउने गरेको छ । भारतले निर्यातमा रोक लगाएमा नेपाली बजारमा पनि असर पर्ने देखिन्छ । चिनी निर्यात प्रतिबन्धले विश्वव्यापी खाद्यान्न बजारहरुमा थप मुद्रास्फीति बढ्ने अनुमान गरिएको छ ।
गत सिजन इतिहासकै उच्च १ करोड ११ लाख टन चिनी निर्यात गर्न दिएको भारतले चालु सिजनमा (सेप्टेम्बर ३० सम्म) भने मिलहरुलाई ६१ लाख टन मात्र चिनी निर्यात गर्न अनुमति दिएको थियो । यसअघि, सन् २०१६ मा भारतले विदेशमा चिनी बिक्री रोक्न निर्यातमा २०% कर लगाएको थियो ।भारतको पश्चिमी राज्य महाराष्ट्र र दक्षिणी राज्य कर्नाटकका उच्च उखु उत्पादन गर्ने जिल्लाहरुमा मनसुनी वर्षा यस वर्ष औसतभन्दा ५०% कम भएको मौसम विभागको तथ्यांकले देखाएको छ ।
यी दुई राज्यले मात्र भारतको कुल चिनी उत्पादनको आधाभन्दा बढी हिस्सा ओगटेका छन् । न्यून वर्षाले सन् २०२३–२४ सिजनमा चिनी उत्पादनमा कमी ल्याउने र सन् २०२४–२५ सिजनमा उखु रोपाईमा नै कमी आउने एक अधिकारीले बताएका छन् ।सन् २०२३–२४ सिजनमा भारतको चिनी उत्पादन ३.३% ले घटेर ३ करोड १७ लाख टनमा आउने अनुमान गरिएको छ ।
यता, भारतमा स्थानीय चिनीको मूल्य बढेर यस साता झण्डै दुई वर्षयताकै उच्च स्तरमा पुगेको छ । जसका कारण सरकारले चिनी मिलहरूलाई अगस्टमा थप २ लाख टन बिक्री गर्न अनुमति दिएको छ । खाद्यान्नको मुद्रास्फीति चिन्ताको विषय भएको र चिनीको भाउमा देखिएको हालैकोे वृद्धिले निर्यातको कुनै पनि सम्भावना अन्त्य गरेको अर्का एक सरकारी स्रोतले बताएका छन् ।
