काठमाडौँ, पुष १९। यदि तपाइँ भर्खरै कोभिड-१९ बाट निको हुनुभएको छ भने, यो रोगबाट प्रारम्भिक रिकभरी पछि बिरामीहरूको लगातार बढ्दो संख्यामा लक्षणहरू अनुभव गर्न जारी रहेकोले तपाइँको गार्डलाई निराश पार्नु मूर्खतापूर्ण हुनेछ। SARS-CoV-2 को कारणले हुने कोभिड-१९ , तुलनात्मक रूपमा नयाँ रोग हो।
प्रमाणहरूले देखाउँछ कि कोभिड संक्रमण पछि अधिकांश व्यक्तिहरूले पर्याप्त एन्टिबडीहरू प्राप्त गर्छन् जसले उनीहरूको पुन: संक्रमणको सम्भावनालाई रोक्न सक्छ। यद्यपि, यो प्रतिरोधात्मक क्षमता कति समयसम्म रहन्छ भन्ने कुरा अझै अस्पष्ट छ। विभिन्न केसहरू रिपोर्ट गरिएका छन् जहाँ बिरामीहरू पुन: संक्रमित भएका छन्। तसर्थ, पोस्ट-कोभिड हेरचाह अझ महत्त्वपूर्ण हुन्छ, विशेष गरी जो उच्च जोखिम श्रेणीमा पर्दछन् वा आफ्नो प्रतिरक्षा प्रणालीलाई थप जोगाउन पर्याप्त रोकथाम उपायहरू लिन सक्षम छैनन्। अनुहारको मास्क लगाउने, नियमित रूपमा हात धुने र सामाजिक दूरीको अभ्यास गर्ने जस्ता पर्याप्त रोकथामका उपायहरू सिफारिस गर्ने दिशानिर्देशहरू संक्रमणबाट निको भइसकेका बिरामीहरूले कडाईका साथ पालना गर्नुपर्छ।
कोभिड-१९ बिरामीलाई कहिले “निको” मानिन्छ र उसले आफ्नो सामान्य जीवन पुन: सुरु गर्न सक्छ?
हल्का देखि मध्यम कोभिड-१९ भएका वयस्कहरूमा लक्षण देखा परेको १० दिन भन्दा बढी संक्रामक रहन्छ। धेरै गम्भीर देखि गम्भीर रोग भएका वा गम्भीर इम्युनोकम्प्रोमाइज भएका अधिकांश वयस्कहरू लक्षण देखा परेको २० दिन भन्दा बढी संक्रामक रहन सक्छन्।
एक बिरामीले फोक्सो र अन्य तन्तुहरूको क्षतिको हदको आधारमा कोभिड-उपयुक्त व्यवहार कायम राख्दै आफ्नो नियमित गतिविधिहरू पुनः सुरु गर्न सक्छ। रिकभरी अवधि रोगका अधिक गम्भीर रूपहरूबाट पीडित र पूर्व-अवस्थित रोगहरू भएका बिरामीहरूको लागि लामो हुन सक्छ।
कोभिड पछि बिरामीले अनुभव गरेको जटिलताहरू के हुन्?
तीव्र कोभिड-१९ रोग पछि निको भएका बिरामीहरूले थकान, शरीर दुखाइ, खोकी, घाँटी दुखाइ, सास फेर्न गाह्रो, आदि जस्ता विभिन्न लक्षण र लक्षणहरू अनुभव गरिरहन सक्छन्। र कालो फंगल संक्रमणको अभिव्यक्ति, म्यूकोर्माइकोसिस भनिन्छ।
तसर्थ, कोभिड पछि निको भएका बिरामीहरूको अनुगमन हेरचाह गर्न अत्यन्तै आवश्यक छ।
पोस्ट-कोभिड फलो अप केयर
पौष्टिक आहार
फलफूल, सागसब्जी, अण्डा र सुरक्षित कुखुरा लगायत रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने भिटामिन र खनिजहरूले भरिपूर्ण सन्तुलित पौष्टिक आहार खानु निको हुने गति बढाउनको लागि अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ। केही बिरामीहरूले अस्पष्ट तौल घटाउने वा तौल बढ्ने अनुभव गर्छन्, त्यसैले तौल पर्याप्त क्यालोरीहरू बिरामीको पोषण स्थिति अनुसार उपलब्ध गराउनुपर्छ। प्रोटिनको सेवन प्रति दिन १.२-१.३ ग्राम/किग्रा ले गर्नुपर्छ।
आफैलाई हाइड्रेटेड राख्नुहोस्
प्रशस्त तरल पदार्थ पिउनुहोस्। मनतातो पानी पिउनु घाँटी खरानी वा सुख्खा खोकीका बिरामीहरूको लागि उपयोगी हुन सक्छ किनकि यसले रक्तसञ्चार सुधार गर्दछ र नाकको भीड कम गर्दछ।
मह वा जडिबुटी जस्तै “मुलेथी” र अन्य मिश्रणहरूमा एन्टि-इन्फ्लेमेटरी एजेन्टहरू थप्दा पनि प्रतिरक्षामा मद्दत गर्न सक्छ।
आराम, व्यायाम र ध्यान
कोभिड-१९ संक्रमण पछि तपाईंको शरीर अझै पनि कमजोर र संक्रमण र जटिलताहरूको लागि संवेदनशील छ
उचित आराम र निद्राले तपाईंको शरीरलाई छिटो रिकभर गर्न मद्दत गर्न सक्छ
आफूलाई अतिरन्जित नगर्नुहोस्
कोभिड बिरामीहरूलाई श्वासप्रश्वासको समस्या सुधार गर्न र भीडबाट छुटकारा पाउन सास फेर्न अभ्यास गर्न सल्लाह दिइन्छ
फिजियोथेरापिस्टको सहयोगमा श्वासप्रश्वास प्रविधिको सक्रिय चक्र प्रदर्शन गर्नाले तपाईंको छातीबाट थुक हटाउन मद्दत गर्न सक्छ।
डाक्टरहरूले बिरामीहरूलाई दिनभरि ओछ्यानमा नबस्न र खानाको लागि कुर्सीमा बस्न र शारीरिक शक्ति र कार्यमा सुधार गर्न छोटो पैदल यात्रा जस्ता गतिविधिहरू गर्न सल्लाह दिन्छन्।
प्राणायाम जस्ता योग-आसनहरू सहित योग र ध्यान जस्ता चिकित्सकीय माध्यमहरूले रिकभरी सुधार गर्न र कोभिड-१९ संक्रमणसँग सम्बन्धित तनावसँग सामना गर्न मद्दत गर्न सक्छ। निमोनिया जस्ता श्वासप्रश्वासका लक्षणहरू भएका बिरामीहरूलाई व्यायाम पुनः सुरु गर्नु अघि एक हप्ता वा १० दिन आराम गर्ने सल्लाह दिइन्छ, जबकि दीर्घकालीन हृदयसम्बन्धी समस्याहरू भएका बिरामीहरूले आफ्नो पूर्व-बिमारी व्यायाम अभ्यास पुनः सुरु गर्नु अघि २-३ हप्ताको ब्रेक लिनुपर्छ।
नराम्रो बानीमा संलग्न हुनबाट जोगिनुहोस्
धुम्रपान र रक्सी पिउने नगर्नुहोस्, किनकि ती दुबैलाई कोभिड संक्रमणको लागि जोखिम कारक मानिन्छ र शरीरको निको पार्ने प्रयासहरूमा हानिकारक छ।
औषधि र परीक्षणहरू
तपाईंको डाक्टरले बताए अनुसार कमोरबिडिटीहरूको लागि नियमित औषधिहरू लिनुहोस्
गम्भीर संक्रमण वा श्वासप्रश्वासमा समस्या भएका बिरामीहरूलाई कोभिड-मुक्त घोषणा गरिसकेपछि सुरुका केही हप्ता घरमै आफ्नो तापक्रम, SPO2 लेभल, रक्तचाप र रक्त शर्कराको स्व-निरिक्षण गर्न भनिन्छ।
कोभिड-१९ संक्रमणबाट निको भएका बिरामीहरूको लागि सुझाव गरिएका विभिन्न परीक्षणहरू निम्न हुन्:
एन्टिबडी परीक्षणहरू: एन्टिबडी परीक्षणहरूले तपाईंको रगतमा एन्टिबडीहरूको मूल्याङ्कन गर्छ कि तपाईं कत्तिको प्रतिरक्षा-सुरक्षित हुनुहुन्छ भनी पत्ता लगाउन।
पूर्ण रक्त गणना सिबिसी : सिबिसी परीक्षणहरू तपाईंको रगतमा विभिन्न प्रकारका कोशिकाहरू (आरबीसी, डब्लुबिसि, प्लेट्लेत्शरु ) को मूल्याङ्कन गर्न गरिन्छ। यो परीक्षणले तपाईंको डाक्टरलाई तपाईंले कोभिड संक्रमणमा कस्तो प्रतिक्रिया दिनुभएको छ भनेर अनुमान गर्न मद्दत गर्न सक्छ। थप रूपमा, परीक्षणले तपाइँको शरीर रिकभरी पछिको लागि आवश्यक पर्ने अतिरिक्त उपायहरूको बारेमा गाइडको रूपमा कार्य गर्दछ।
ग्लुकोज, कोलेस्ट्रोल परीक्षण: कोभिड-१९ संक्रमणले बिरामीको ग्लुकोज र रक्तचापको स्तरमा परिवर्तन ल्याउने भनेर चिनिन्छ। यदि तपाइँसँग टाइप-१ वा टाइप-२ मधुमेह, असामान्य कोलेस्ट्रोल वा कार्डियक जटिलताहरूको लागि अतिसंवेदनशील हुनुहुन्छ जस्ता पूर्व-अवस्थित अवस्थाहरू छन् भने यी परीक्षणहरूबाट गुज्रनु र रगतमा ग्लुकोज र कोलेस्ट्रोल स्तरहरूको ट्र्याक राख्न महत्त्वपूर्ण छ।
भिटामिन डी परीक्षण: भिटामिन डी एक अत्यावश्यक पोषक तत्व हो जसले तपाईंको प्रतिरक्षा कार्यमा मद्दत गर्दछ, त्यसैले यसको पूरकता कोभिड संक्रमणबाट छिटो निको हुनको लागि महत्त्वपूर्ण छ।
छाती स्क्यान: कोभिड-१९ बाट निको भएका अधिकांश बिरामीहरूले फोक्सोसँग सम्बन्धित समस्याहरूको बारेमा गुनासो गर्छन्। उच्च रिजोल्युसन कम्प्युटेड टोमोग्राफी ) स्क्यानहरूलाई रोगको गम्भीरता र कोभिड संक्रमणको कारण हुने फोक्सोको संलग्नताको अवशिष्ट स्तरको निदान गर्न सल्लाह दिइन्छ।
कार्डियक स्क्रीनिंग: अध्ययनहरूले पत्ता लगाएको छ कि कोभिड-१९ संक्रमणले शरीरमा व्यापक सूजन निम्त्याउँछ, जसले हृदयको मांसपेशीहरूमा चोट पुर्याउँछ, जसले मायोकार्डाइटिस जस्ता जटिलताहरू निम्त्याउँछ, कोभिड बिरामीहरूमा रिपोर्ट गरिएको सबैभन्दा सामान्य समस्याहरू मध्ये एक।
समग्रमा, औसत कोभिड-१९ बिरामीलाई पूर्ण रूपमा निको हुन ३ हप्ता लाग्छ, यद्यपि, नयाँ अध्ययनहरूले हाम्रो ध्यान ती व्यक्तिहरूमा केन्द्रित गरेको छ जसले आफ्नो मृगौला, फोक्सो र मुटुमा गम्भीर असरहरू अनुभव गरेको हुन सक्छ, तिनीहरू निको भएको लामो समय पछि पनि। तसर्थ, मास्क लगाउने, हातको स्वच्छता र सामाजिक दूरी अभ्यास गर्ने दिशानिर्देशहरू पालना गर्नु मात्र महत्त्वपूर्ण छैन, यी बिरामीहरूलाई आफूलाई स्वस्थ राख्न माथि उल्लिखित अभ्यासहरू लगातार पालना गर्न पनि प्रोत्साहन गरिन्छ।
