काठमाडौँ, कार्तिक ७ । तिहार नजिकिंदै छ। सबै जिल्लाको जिल्ला प्रशासन कार्यालयले पटाका पड्काउन निषेध गरिएतापनि यता कता हाम्रो समाजमा बार पटाका केहि व्यक्तिले पड्काइरहेका हुन्छन् ।
पटाका पड्काएपछि एकछिन रमाइलो लागे पनि त्यसले दिने असर मानव जीवन र जगत्मा दीर्घकालीन हुने गर्दछ।
मानिस र प्रकृतिका लागि आवश्यक स्वच्छ हावाको गुणस्तर खस्काउने मात्र नभई मानिसको जिउधनमा नै क्षति पुर्याउने खालका हानिकारक रसायन पटाकाजन्य पदार्थमा हुन्छ। त्यसैले पटाका पड्काउन पाइँदैन भनेर मात्र हुँदैन । त्यसको ओसारपसार र उपभोगमा निरन्तर अनुगमन आवश्यक रहेको हुन्छ।
एकछिनको रमाइलोमा प्रयोग हुने रसायनले वातावरण क्षयीकरणसँगै मानव स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पार्ने गरी क्यान्सरजन्य रोगको प्रभाव बढाइरहेको हुन्छ । त्यसैले वातावरण संरक्षणका हिसाबले मात्र पटाकाजन्य पदार्थमा प्रतिबन्ध लगाउने होइन कि मानव जीवनको रक्षाका खातिर पनि कडाइ गर्नै पर्छ ।
चाडबाडका मुखमा मात्र ध्यान दिने चलन हटाउँदै अलिक अगाडिदेखि नै त्यस्ता वस्तु ओसारपसारमा निरन्तर अनुगमन गर्नुपर्ने आवश्यक छ। मनसुनपछिको स्वच्छ वायुलाई खत्तम पार्ने काम पटाकाले गर्छ । मानव स्वास्थ्यका लागि हानिकारक रसायन हावाको माध्यमबाट मानव शरीरको सम्पर्कमा आएपछि त्यसले क्यान्सरलगायतका रोगको घर बढाउने गर्छ।
छालाको क्यान्सर, स्वासप्रश्वासको क्यान्सर, घाँटीलगायतका क्यान्सर गराउँछ । विभिन्न अध्ययनले दमका रोगीलाई त पटाकाको धुवाँ विष नै हो भन्ने पुष्टि भएको छ, खुत्रुक्कै पार्छ । आँखा पाक्ने रोगको प्रकोप पनि पटाकायुक्त वायुले बढाउँछ।
पटाकाको अनियन्त्रित र असावधानीयुक्त प्रयोगले बर्सेनि आगलागी बढाउने गरेको छ। त्यसबाट पनि जनधनको क्षति बढ्ने गरेको छ । पटाका पड्काएपछि बाँकी रहेको ठोस पदार्थ वर्षाले बगाउँदै जाँदा त्यसले खेतीसँगै किसानको स्वास्थ्यमा असर गर्छ।
