काठमाडौं, जेठ ८ । खानी तथा भूगर्भ विभागले ४२० वटा उत्खनन अनुमतिपत्र दिएको छ ।
नेपालको खनिज उद्योगको प्रवद्र्धनका लागि चालु आर्थिक वर्ष २०२२/२३ मा डिओएमजीले ४२० खानी व्यवसायीलाई देशका सम्भावित खानी खोज्न अनुमतिपत्र दिएको छ ।
विभागले फलाम, तामा, सुन, चुनढुङ्गा, ग्रेनाइट, रुबी, डोलोमाइट जस्ता सम्भावित खानी उत्खननका लागि लाइसेन्स दिएको विभागका सूचना अधिकारी नारायण बाँस्कोटाले बताए । गत वर्ष विभागले ४५० खानीलाई लाइसेन्स दिएको थियो ।
विभागले चालू आवमा १५९ खानी उत्खननको अनुमति दिएको छ भने गत वर्ष १५८ खानीलाई अनुमति दिएको थियो । विभागले धौवाडी फलाम खानीका लागि नवलपरासीमा सम्भावित खानी राख्न अनुमति दिएको सूचना अधिकारी बाँस्कोटाले जानकारी दिए ।
२०३३ सालदेखि औपचारिक रूपमा स्थापना भएको महाशाखाले खानी तथा भूगर्भको क्षेत्रमा काम गर्दै आएको छ भने विभिन्न कम्पनीलाई खानी उत्खननको अनुमतिपत्र दिएको छ । उदयपुर सिमेन्ट कारखाना, हेटौंडा सिमेन्ट उद्योगलाई आवश्यक पर्ने चुनढुङ्गा खानी विभागले अध्ययन गरी उपलब्ध गराएको चुनढुङ्गा हो ।
विभागका महानिर्देशक डा सुधीर रजौरेले खानी विभागले यो वर्ष मात्रै दशभन्दा बढी ठाउँमा उत्खनन अध्ययन गरिरहेको बताए । उनका अनुसार संखुवासभाको लुहाकोटमा फलाम, भोजपुरको डिङ्लामा तामा, सिन्धुलीको खनियाखर्कमा ग्रेनाइट, धादिङको सुनौला बजारमा डोलोमाइट, धादिङको गणेश हिमालमा रुबी, रुकुममा तामा, उदयपुरको रतुवामाईमा फलाम, सिन्धुलीमा फलामको अध्ययन भइरहेको छ । मधेश प्रदेशमा र धादिङको बेनीघाटमा चुनढुङ्गा ।
विभागले खानीको सम्भाव्यता अध्ययन गरिरहेको भए पनि प्रयोगशालामा प्राविधिक कर्मचारी नहुँदा समयमै उत्खनन प्रतिवेदन आउन समस्या भइरहेको छ । विभागले हरेक वर्ष देशका विभिन्न स्थानमा उत्खननको सम्भावनाको अध्ययन गर्छ तर प्रतिवेदन आउन वर्षौं लाग्छ ।
विभागको प्रयोगशालामा खनिज पदार्थ जाँचका लागि ११ जना भए पनि हाल दुई जना मात्रै कार्यरत छन् । जनशक्ति अभावका कारण २०७२ सालमा अध्ययन गरिएको खानीको प्रतिवेदन अहिलेसम्म सार्वजनिक हुन सकेको छैन ।
